موارد متعددي در تاريخ هوانوردي از شليک جنگنده‌ها يا سامانه‌هاي پدافندي به پروازهاي غيرنظامي و مسافري در جهان وجود دارد که برخي از آنها منجر به وقوع فجايع شده‌اند.
گروه دفاعي خبرگزاري فارس: سرنگوني يک فروند هواپيماي بوئينگ 737 خطوط هواپيمايي اوکراين با شليک موشک پدافند هوايي در اطراف تهران و پس از برخاستن از فرودگاه امام خميني(ره) از صبح امروز و پس از انتشار بيانيه ستادکل نيروهاي مسلح مبني بر هدف قرار گرفتن اين پرواز به يکي از بحث‌برانگيزترين موضوعات تبديل شده است.
تاکنون موارد متعددي در تاريخ هوانوردي از شليک به پروازهاي غيرنظامي و مسافري وجود دارد که عمده‌ترين سوانح رخ داده در اين خصوص را بررسي خواهيم کرد.
** پرواز 114 هواپيمايي ليبي
هواپيماي بوئينگ 727 پرواز 114 هواپيمايي ملي ليبي روز 21 فوريه 1973 نيز در حال پرواز از طرابلس به قاهره پايتخت مصر بود که در ميانه راه نيز توقف کوتاهي در شهر بنغازي براي سوار کردن مسافر داشت.
هواپيما پس از قرار گرفتن در ابتداي باند فارودگاه بنغازي و خزش بر روي باند، لحظاتي بعد به پرواز درآمد و در حالي که وزش باد شديدي در کنار گرد و غبار آغاز شده بود به سمت قاهره پرواز کرد.
شدت طوفان و گرد و غبار لحظه به لحظه بيشتر مي‌شد تا اينکه خلبان ارتباط راديويي خود را از دست داد ارتباط هواپيما کاملا با برج مراقبت قطع شد.
خلبان با افزايش ارتفاع، تلاش کرد تا از طوفان رها شود که اين ابتکار موثر واقع شد، اما در اين شرايط اتفاق بدتر آن بود که خلبان قادر به ارتباط بر قرار کردن با برج مراقبت و پيدا کردن موقعيت هواپيما در آسمان نبود و در حقيقت هواپيما در آسمان گم شده بود.
در حقيقت اولين اشتباه خلبان هنگام ورود به منطقه طوفاني بود که موضوع شرايط نامساعد جوي را به برج کنترل قاهره اطلاع نداد و پس از آن هم ارتباط خود را از دست داد، در عين حال فشار باد و طوفان هواپيما را به سمت شرق کشاند و از آنجايي که سيستم هاي ناوبري هواپيما از کار افتاده بود، خلبان نمي‌دانست که در حال ورود به صحراي خطرناک سينا که تحت اشغال اسرائيل است.
در همين حال خلبان که مشغول پرواز در ارتفاع 20 هزار پايي در آسمان صحراي سينا بود، متوجه حضور دو فروند جنگنده F-4 فانتوم نيروي هوايي رژيم صهيونيستي در کنار خود شد؛ جنگنده هاي اسرائيلي پس از نزديک شدن به هواپيما به دنبال برقراري ارتباط با خلبان هواپيماي بوئينگ-727 بودند و تلاش داشتند به او بفهمانند که به سمت پايگاه نظامي رفيديم پرواز کند، اما در همين حال خلبان شروع به گردش شديد به سمت غرب کرد که موجب شد جنگنده هاي اسرائيلي اين هواپيما را به رگبار ببندند و هواپيما با 108 سرنشين کشته شوند.
** پرواز 007 هواپيمايي ملي کره
هواپيماي بوئينگ 747 پرواز 007 شرکت هواپيمايي ملي کره جنوبي (KAL) در تاريخ يکم سپتامبر 1983 ميلادي در حال پرواز از نيويورک به سمت سئول بود که توسط دو فروند جنگنده سوخو-15 نيروي هوايي شوروي مورد اصابت قرار گرفت و تمام 269 مسافر و خدمه آن کشته شدند.
اين پرواز با 240 مسافر و 24 خدمه که در ساعت 23:50 روز 31 اوت فرودگاه جان اف کندي نيويرک را به مقصد سئول پايتخت کره جنوبي ترک کرد و پس از سوخت‌گيري مجدد در فروگاه بين‌المللي انکوريج در آلاسکا، هواپيما به سمت غرب و سپس جنوب پرواز کرد تا در فرودگاه بين‌المللي گيمپو فرود آيد، اما چرخش به سمت غرب بيش از مقدار معين بود و هواپيما به سمت آسمان شوروي منحرف شد و بر فراز آسمان جزيره کامچاتکا و حريم هوايي ممنوعه شوروي پرواز کرد.
اين درحالي بود که به علت اختلال در دستگاه‌هاي ناوبري هواپيما، خلبان و مرکز کنترل ترافيک هوايي، از ورود هواپيما به حريم هوايي شوروي بي‌اطلاع بودند و به همين دليل پس از حدود يک ساعت پرواز هواپيما در آسمان شوروي، نيروي هوايي اين کشور دو فروند هواپيماي جنگنده سوخو-15 را براي رهگيري پرواز 007 به پرواز درآورد.
هواپيماهاي رهگيري مأموريت شناسايي هواپيماي ناشناس، جمع‌آوري اطلاعات، اخطار به خلبان و اسکورت هواپيما به خارج از حريم هوايي شوروي را داشتند که با پرواز در نزديکي بوئينگ-747 اقدام به شليک اخطار با مسلسل هواپيما براي جل توجه خلبان‌هاي هواپيماي کره‌اي کردند که واکنشي در پي نداشت؛ در همين حال خلبان هواپيماي مسافربري براي صرفه‌جويي در مصرف سوخت پس از تماس با برج مراقبت توکيو اقدام به کاهش سرعت و افزايش ارتفاع پرواز کرد.
جنگنده سوخو-15
اين اقدام که باعث خروج هواپيماي کره‌اي از مسير اسکورت جنگنده‌هاي سوخو گرديد از ديد خلبانان شوروي عملي تحريک آميز تلقي شد و بر احتمال نظامي بودن آن بيش از قبل افزود؛ در کنار اين موضوع عبور هواپيماي کره‌اي از حريم ممنوعه کامچاتکا و استان ساخالين در شوروي دليل کافي براي تهديد بودن پرواز 007 قلمداد شد و جمگنده سوخو-15 با شليک دو تير موشک R-8 به سمت اين هواپيما باعث انفجار، سقوط و در نتيجه کشته شدن تمام سرنشينان و خدمه پرواز شد.
** پرواز 1812 سيبريا
هواپيماي توپولوف-154 پرواز شماره 1812 هواپيمايي سيبريا در تاريخ 4 اکتبر سال 2001 ميلادي در حالي که از تل آويو به سمت نووسيبيرسک در روسيه در حال پرواز بود، با 66 مسافر و 12 خدمه توسط سامانه پدافندي S-200 اوکراين بر فراز درياي سياه مورد اصابت قرار گرفت و ساقط شد.
در اظهار نظر اوليه در خصوص اين اتفاق، شليک موشک S-200 اوکراين مرتبط با يک رزمايش نظامي عنوان شد، اما بعدتر با مشخص شدن جزئيات بيشتر مشخص شد که در جريان اين رزمايش، هواپيماي بدون سرنشيني که براي هدف قرار گرفتن توسط سامانه هاي پدافندي به پرواز درآمده بود با شليک همزمان سامانه S-300 نابود شده بود و موشک S-200 به طور خودکار بر روي هواپيماي مسافري قفل راداري انجام داده بود.
موشک اس-200
** پرواز شماره 17 هواپيمايي ماي
پرواز MH17 هواپيمايي ملي ماي در تاريخ 17 ژوئيه 2014 از فرودگاه آمستردام هلند به مقصد کوالالامپور ماي در حال حرکت بود که در ميانه راه و در بين مرز روسيه و اوکراين با آتش موشک پدافندي بوک شورشيان اوکراين هدف قرار گرفت و سرنگون شد و تمام 295 سرنشين آن شامل خدمه و مسافران جان باختند.
اين هواپيما در حال پرواز بر فراز استان دونتسک در شرق اوکراين بود که در آن زمان شاهد درگيري هاي شديد ميان شورشيان اين کشور و دولت مرکزي اوکراين بود، پس از آنکه دولت اوکراين شورشيان را متهم به هدف قرار دادن اين هواپيما کرد، متقابلا شورشيان نيز دولت مرکزي را مسئول اين حادثه قلمداد کردند و اعلام کردند که آنها تجهيزات و موشک‌هايي براي هدف قرار دادن هواپيما در ارتفاع 10 کيلومتري از سطح زمين ندارند.
سامانه موشکي بوک
بررسي اطلاعات جعبه سياه هواپيما مشخص کرد که سمت چپ بدنه هواپيما مورد اصابت ترکش هاي موشک بوک قرار گرفته که در ارتفاع بالا منجر به کاهش فشار داخل کابين و انفجار هواپيما در آسمان شده است.
** پرواز IR655
دوازدهم تيرماه سال 1367 را مي‌توان روزي تا ابد ماندگار در خاطر ايراني‌ها نام برد، چراکه تراژدي هولناک ساقط کردن هواپيماي مسافري ايران توسط ناوگان جنايت پيشه نيروي دريايي آمريکا در خليج فارس رقم خورد.
هواپيماي ايرباس 300 هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران(هما) در ساعت 10 صبح روز 12 تير سال 1365 با شماره پرواز 655 از فرودگاه بندرعباس به مقصد دبي به پرواز درآمد و تنها 10 دقيقه پس از پرواز، در ارتفاع 12 هزار پايي نزديک تنگه هرمز و لارک بر فراز خليج‌فارس مورد حمله موشکي ناو آمريکايي وينسنس قرار گرفت و با شليک دو موشک RIM-66 تمامي 290 سرنشين آن به شهادت رسيدند.
در ميان سرنشينان اين هواپيما، 66 کودک زير 13 سال، 53 زن و 46 تبعه خارجي نيز حضور داشتند که جان خود را از دست دادند.
درباره این سایت